27.10. (środa) 2021 r. Stowarzyszenie „Klub Przyjaciół Wieliczki”(KPW) pod patronatem Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka zorganizowało w Wieliczce w sali „Magistrat” Urzędu Miasta i Gminy Wieliczka 20 spotkanie z cyklu „Wieliczka-Wieliczanie” Bis! (czyli 250 spotkanie „Wieliczka-Wieliczanie”). Na spotkaniu była prezentowana sylwetka ś. p. Tadeusza Bierczyńskiego (1891 – 1970), legionisty, doktora prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, adwokata, społecznika m.in. radnego Rady Miejskiej w Wieliczce w latach 1929-1939, posła na Sejm w latach 1930-1935, prezesa wielickiego oddziału Związku Legionistów Polskich, Towarzystwa Śpiewaczego „Lutnia” w Wieliczce – w 130. rocznicę urodzin i 50. rocznicę śmierci”.
Prelekcje wygłosili: dr hab. architekt Andrzej Gaczoł, emerytowany profesor Politechniki Krakowskiej – „Tadeusz Bierczyński, legionista, adwokat, społecznik, poseł na Sejm II Rzeczypospolitej, represjonowany przez reżim stalinowski – życie pro publico bono.” i dr Kamila Follprecht, z-ca dyrektora Archiwum Narodowego w Krakowie – „Odnaleziony pamiętnik legionisty Tadeusza Bierczyńskiego 1914 – 1915”. Zaprezentowano książkę pt. „Krakowski Rocznik Archiwalny”| tom XXVI wydany przez Archiwum Narodowe w Krakowie (2020 r.) w której znajduje się artykuł Kamili Follprecht i Andrzeja Gaczoła pt. „Tadeusz Bierczyński – Pamiętnik Legionisty 1914-1915.”
(foto) Tadeusz Bierczyński, wuj prof. A. Gaczoła jest zasłużony dla Wieliczki, przede wszystkim w niepodległościowym zrywie legionowym w 1914 r. Był już prezentowany na 131, 202 spotkaniach z cyklu “Wieliczka-Wieliczanie” (patrz: 76 i 147 zeszyt „Biblioteczki Wielickiej”).
Andrzej Gaczoł : „Tadeusz Bierczyński urodził się 24. 10. 1891 r. w Podgórzu (od 1915 r. dzielnicy Krakowa), jako syn Stanisława i Wandy z d. Heyda, nauczycielki. Miał dwie siostry: Zofię i Helenę. Zmarł 30. 11.1970 r. w Wieliczce i tamże został pochowany na cmentarzu komunalnym (kw. XVIII). (foto) Wcześnie zmarł jego ojciec – wdowa z trójką małych dzieci powróciła do domu rodzinnego w Wieliczce. W tym mieście Tadeusz Bierczyński ukończył Pospolitą Szkołę Męską, a następnie w 1910 r. w Podgórzu C.K. Gimnazjum, z polskim językiem wykładowym. Tu zdał egzamin dojrzałości z odznaczeniem. W latach 1910 – 1914 studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Studia ukończył w 1914 r., ale zawieszenie działalności Uniwersytetu spowodowane wybuchem pierwszej wojny światowej sprawiło, że absolutorium uzyskał dopiero 22. 08.1918 r. Od grudnia 1912 r. Bierczyński był członkiem wspierającym Związku Strzeleckiego w Wieliczce i nosił pseudonim „Heród”. W 1913 r. przeniósł się do Stałej Drużyny Polowej „Sokoła”, która wówczas powstała i rozpoczęła działalność pod komendą Stanisława Chudoby, przy czynnym poparciu ówczesnego burmistrza miasta, Franciszka Aywasa (1862 – 1940). Był także drużynowym dwu drużyn skautowych imienia: Zawiszy Czarnego i Henryka Dąbrowskiego. Po wybuchu I wojny światowej – 7.08.1914 r. wyruszył z Wieliczki 37.osobowy oddział Związku Strzeleckiego pod komendą Bolesława Szpunara, który został wcielony do I pułku piechoty Legionów Polskich. Natomiast 26. 08. 1914 r. Wieliczki do Krakowa na I wojnę światową wyruszył 65. osobowy oddział wielickiego „Sokoła”, pod komendą Tadeusza Bierczyńskiego .(foto) W tym oddziale byli m.in. dwaj jego bracia cioteczni: Włodzimierz i Eugeniusz Gaczołowie – mój ojciec i stryj. Z tego oddziału nie utworzono odrębnej jednostki bojowej. Wcielono go do II Brygady Legionów Polskich, zwanej popularnie Brygadą Karpacką, którą formalnie powołano do życia 15. 04.1915 r. T. Bierczyński brał udział w kampaniach II Brygady: bukowińskiej oraz karpackiej. Pisze o swojej służbie w „Pamiętniku Legionisty z lat 1914-1915” odnalezionym w Archiwum Narodowym w Krakowie. W trakcie kampanii wołyńskiej, 4. 11.1915 r. dostał się do niewoli rosyjskiej. Z niewoli powrócił do Wieliczki w 1918 r. W latach 1919 – 1921 r. odbył służbę wojskową w Wojsku Polskim. Służbę ukończył ze stopniem porucznika. Później został awansowany na stopień kapitana rezerwy. 25.02.1920 r. po złożeniu wymaganych egzaminów uzyskał na Uniwersytecie Jagiellońskim tytuł doktora praw. Po odbyciu praktyki uchwałą Wydziału Izby Adwokackiej w Krakowie 26. 03.1926 r. został wpisany na listę adwokatów z siedzibą w Wieliczce i tu prowadził własną kancelarię adwokacką do wybuchu II wojny światowej. W okresie międzywojennym Tadeusz Bierczyński uczestniczył bardzo czynnie w życiu politycznym, społecznym i kulturalnym. Rozpoczął od terenu małej Ojczyzny – rodzinnej Wieliczki. M.in. w latach 1928 – 1939 był prezesem wielickiego oddziału Związku Legionistów Polskich i Związku Federacji Obrońców Ojczyzny. Doprowadził do powstania Komitetu Obywatelskiego, który zajął się ufundowaniem sztandaru tego oddziału. Poświęcenia sztandaru dokonał 8. 06. 1930 r. ks. bp dr Stanisław Rospond, sufragan (biskup pomocniczy) archidiecezji krakowskiej. Sztandar, zaprojektowany przez artystę – malarza i legionistę Tadeusza Korpala (1899 – 1977), wówczas nauczyciela w wielickim Gimnazjum, znajduje się obecnie w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie. W latach 1937-1939 był prezesem Towarzystwa Śpiewaczego „Lutnia” w Wieliczce. W 1928 r. Tadeusz Bierczyński związał się z Bezpartyjnym Blokiem Współpracy z Rządem. Początkowo, był mężem zaufania BBWR na powiat wielicki, w latach 1929 – 1939 radnym miejskim, a od 1932 r. do czasu likwidacji powiatu wielickiego (1932) – radnym powiatowym i wiceprzewodniczącym Rady Powiatowej. W latach 1930 – 1935 był posłem na Sejm III kadencji z ramienia BBWR. Po śmierci Marszałka Józefa Piłsudskiego i rozwiązaniu BBWR nie wyraził zgody na dalsze kandydowanie w wyborach do Sejmu. W międzywojniu działał społecznie, prawdziwie po obywatelsku w naszym środowisku, ciesząc się wielkim szacunkiem wieliczan jako autorytet. Za udział w walkach o niepodległość Polski oraz za aktywną działalność polityczną i społeczną w okresie międzywojennym przyznano Bierczyńskiemu odznaczenia: Krzyż Legionowy, Krzyż Niepodległości, Srebrny i Złoty Krzyż Zasługi oraz Krzyż Kawalerski Polonia Restituta.
Po wybuchu II wojny światowej, na początku okupacji hitlerowskiej, 10.11.1939 r. w Wieliczce został aresztowany jako zakładnik, wraz z kilkoma innymi ogólnie znanymi i szanowanymi obywatelami Wieliczki. Mieli oni gwarantować spokój w dniu 11 listopada, czyli w rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości po ponad stuletniej niewoli. W ostatnich latach okupacji wspomagał aktywnie ks. Józefa Śliwę (1890 – 1964), proboszcza i dziekana wielickiego, który kierował wielicką delegaturą Rady Głównej Opiekuńczej.
- Bierczyński po zakończeniu II wojny światowej prowadził nadal w latach 1945-1951 kancelarię adwokacką oraz prezesował wielickiej ekspozyturze Towarzystwa Przyjaciół Żołnierza (1946 – 1950) i Ligi Przyjaciół Żołnierza (1950 – 1954). 4. 06. 1951r. Wojewódzka Komisja Weryfikacyjna przy Izbie Adwokackiej w Krakowie skreśliła Bierczyńskiego z listy adwokatów. Rozpoczął się jeden z najbardziej tragicznych okresów w życiu T. Bierczyńskiego. Pozbawiony całkowicie środków do egzystencji, cierpiący na choroby płuc, pozostawał na utrzymaniu siostry Heleny, nauczycielki, która wkrótce zapadła na długą, uciążliwą i nieuleczalną chorobę. Musiał przejąć wszystkie trudy utrzymywania domu. Dopiero 19. 01. 1957 r. minister sprawiedliwości PRL-u utrzymał jego wpis na listę adwokatów Izby Adwokackiej w Krakowie. Niestety, z uwagi na ww. okoliczności zawodu praktycznie już nie wykonywał, przy czym emeryturę otrzymywał dopiero od marca 1964 r.
Umierając, 50. lat temu, pozostał T. Bierczyński w pamięci najbliższych jako prawdziwy patriota, przedkładający ponad wszystko dobro publiczne oraz dobry człowiek o wyjątkowej pogodzie ducha, zachowanej pomimo tylu nieszczęść. Te cechy jego charakteru dostrzegali nie tylko krewni, ale też nieliczni już po wojnie przyjaciele.”
Na wstępie spotkania wystąpił Patryk Bała z Golkowic, absolwent Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach w klasie gitary Marcina Dyli, laureat międzynarodowych konkursów gitarowych, a także stypendysta programu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Młoda Polska”. Od 2016 r. stale współpracuje z Operą Krakowską. Występ nagrodzono brawami.
W spotkaniu uczestniczyło 40 osób. (foto) W dyskusji głos zabrali: Michał Anioł, Stanisław Stawarczyk, Bolesław Stefan, Dominik Krysa, Jadwiga Duda, Bogumił Tryjnowski, Bohdan Piotrowicz oraz prelegenci. Przebieg spotkania fotografowała Melania Bania, uczennica PCKZiU w Wieliczce. Spotkanie zorganizowała i prowadziła Jadwiga Duda, prezes Stowarzyszenia „Klub Przyjaciół Wieliczki”.
Zapraszamy na 21 spotkanie z cyklu Wieliczka-Wieliczanie” Bis! 24.11. (środa) b.r. o godz.16.00-tej w sali „Magistrat” pt. „Jan Czernecki (1871-1955), wieliczanin w latach 1898-1916 – fotograf wielickiej kopalni i nieruchomości Saliny wielickiej, księgarz, wydawca m.in. pocztówek, książek i albumu „Otchłanie wielickie” (1907)”, pisarz – wraca do Wieliczki”.
Uwaga: Proszę o przyniesienie maseczek do zakrycia nosa i ust.
Opracowała Jadwiga Duda
