W Wieliczce pamiętamy o powstańcach styczniowych

Stowarzyszenie „Klub Przyjaciół Wieliczki” ZAPRASZA na 123 spotkanie z cyklu

„MNIE TA ZIEMIA OD INNYCH DROŻSZA” „Powstanie Styczniowe w latach 1863-1864 i udział w nim wieliczan – Pamiętamy po 159 latach (1863-2022)”w dniu 21.01. (piątek) 2022 r. o godz.12.00-tejna Cmentarzu Komunalnym w Wieliczce

W programie:

  1. Spotykamy się przed Domem Przedpogrzebowym i tablica upamiętniającą 23 powstańców styczniowych – Jadwiga Duda, prezes KPW przedstawi zarys historii Powstania Styczniowego, wspólna modlitwa, odśpiewanie Hymnu Narodowego, przed tablicą złożenie kwiatów i zniczy.
  2. Odwiedzamy 9 grobów powstańców styczniowych- modlitwa, zapalenie zniczy.

 

22/23. 01. 1863 r. w Królestwie Polskim wybuchło Powstanie  Styczniowe,  najdłuższe powstanie narodowe przeciwko Rosji trwające do wiosny 1864 r. i obejmujące swym zasięgiem Królestwo Polskie, Litwę i Białoruś, w mniejszym stopniu Ukrainę. Zostało spowodowane nasilającym się rosyjskim uciskiem narodu polskiego. Poprzedziły je uliczce manifestacje patriotyczne w Warszawie (m.in. obchody rocznicy wybuchu powstania listopadowego 1930-1931), procesje, pochody o charakterze patriotyczno-religijnym-krwawo stłumione przez władze rosyjskie. Według szacunków w powstaniu zginęło blisko 30.000 jego uczestników, ponad 7000 dostało się do niewoli, za udział w powstaniu stracono669 osób i ponad 38.000 zesłano na Syberię., kilka tysięcy przymusowo wcielono do rosyjskiego wojska. W Królestwie Polskim szlachcie, której udowodniono udział w powstaniu, skonfiskowano ponad 1660 majątków, nałożone kontrybucje osiągnęły 20 mln. rubli.

W Powstaniu Styczniowym uczestniczyło w nim m.in. 23 wieliczan: Tomasz Borzęcki, Stanisław Bączewski, Jan Bogda, Wojciech Chełmecki, Jan Ciepły, Władysław Ciepły, Błażej Hysko, Ludwik Kolasa,  Kasper Jamróz, Tytus Klemensiewicz, Roman Krupa, Seweryn Łempicki, Kazimierz Sałacki, Ignacy Makomaski, Karol Malinowski, Józef Olesiak, Szczęsny Pachel, Marcin Rembacz, Szymon Rupik, Zygmunt Urasiński, Józef Zieliński, Karol Zięba, Adam Znański. W 1938 r., w  75 rocznicę wybuchu powstania upamiętniono ich tablicą na Domu Przedpogrzebowym Cmentarza Komunalnego w Wieliczce.

W 2013 r. była 150. rocznica wybuchu Powstania Styczniowego. Z tej okazji w Wieliczce 21.01. 2013 r.  wygłosił prelekcję p.t. „Kraków w Powstaniu Styczniowym – Powstanie w Krakowie” dr Michała Kozioła dla Klubu Seniorów w Centrum Edukacyjnym „Solne Miasto”, W tym gmachu  urządzono wystawę pt. „Powstanie Styczniowe” opracowaną przez Marcina Niewaldę, redaktora naczelnego portalu „Genealogia Polaków” www.genealogia.okiem.pl

  1. 01. 2013 r.  w Krakowie  w PAU odbyła się konferencja p.t. „Powstanie Styczniowe jako dziedzictwo historyczne Małopolski”, a w Wieliczce na Cmentarzu Komunalnym w kaplicy Domu Przedpogrzebowego ks. Zbigniew Gerle, proboszcz parafii pw. św. Klemensa odprawił Mszę św.  w intencji powstańców styczniowych. Po Mszy św. złożono wieńce przed tablicą upamiętniającą 23 powstańców związanych z Wieliczką, zapalono znicze. W uroczystości uczestniczyli: Jacek Juszkiewicz, starostwa wielicki, Artur Kozioł, burmistrz miasta i gminy Wieliczka, zastępcy burmistrza: Urszula Rusecka i Łukasz Sadkiewicz, Tadeusz Luraniec, przewodniczący Rady Miejskiej, radni powiatowi i gminni, a także delegacje Koła Wieliczka Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej z Tadeuszem Piotrowskim, prezesem, Związku Kombatantów i Byłych Więźniów Politycznych RP z Piotrem Gawłem, byłym żołnierzem Batalionów Chłopskich,  organizacji społecznych w tym Klubu Przyjaciół Wieliczki, harcerze, poczty sztandarowe szkół i Ochotniczych Straży Pożarnych, mieszkańcy Wieliczki. Obchody uświetniła Orkiestra Dęta „Podstolice”. Przewodniczył uroczystości  Adam Marek Panuś, który odczytał „Apel Poległych”.   Harcerze z Hufca ZHP im. E. Dembowskiego Wieliczka na czele z druhną Renatą Grembowską pod przewodnictwem Jadwigi Dudy i Gerarda Zinkowa ze Stowarzyszenia „Klub Przyjaciół Wieliczki” (KPW) udali się na groby powstańców. Na każdym z grobów zapalono znicze, odmówiono modlitwę „Wieczne odpoczywanie racz mu dać Panie…” Organizatorami uroczystości były: Urząd Miasta i Gminy Wieliczka, Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna w Wieliczce, Centrum Kultury i Turystyki.             

Również w Krakowie odbyła się uroczystość na Cmentarzu Rakowickim przy pomniku – zbiorowej mogile powstańców z lat 1863- 1864 r.

 30 stycznia 2013 r. w sali „Magistrat”  Urzędu Miasta i Gminy Wieliczka przy ul. Powstania Warszawskiego 1 odbyło się 182 spotkanie z cyklu „Wieliczka-Wieliczanie”, pt. „W 150. rocznicę wybuchu Powstania Styczniowego (1863-2013) – wieliczanie w Powstaniu Styczniowym”. Prelekcje wygłosili : dr Paweł Naleźniak z Oddziałowego Biura Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie –  „Zarys dziejów Powstania Styczniowego 1863-1864”; o. Jerzy Pająk OFMCap., kapelan środowisk niepodległościowych w Krakowie – „Udział kapelanów w Powstaniu Styczniowym, z wyszczególnieniem kapucyńskich”;  mgr Janina Kęsek ze Stowarzyszenia Bochniaków i Miłośników Ziemi Bocheńskiej – „Wieliczanie w Powstaniu Styczniowym 1863-1864.”;  Marcin Perek z Klubu Przyjaciół Wieliczki – „Nieznane nazwiska wieliczan – powstańców styczniowych”; mgr Anna Kudela z Towarzystwa Przyjaciół Skawiny – „Opowieść o Feliksie Pachlu,  powstańcu styczniowym urodzonym w 1844 r. w Skawinie,  zmarłym w 1913 r.   w Wieliczce”; mgr Lucyna Król z Muzeum Historii Fotografii w Krakowie – „Wokół Powstania   Styczniowego. Fotografie ze zbiorów Muzeum Historii Fotografii im. Walerego Rzewuskiego w Krakowie.” Relacja ze spotkania została opublikowana w zeszycie 127 „Biblioteczki Wielickiej”

30.01.2019 r. w sali „Magistrat”  Urzędu Miasta i Gminy Wieliczka przy ul. Powstania Warszawskiego 1 odbyło się 1 spotkanie z cyklu „Wieliczka-Wieliczanie” Bis! pt. „Wieliczanie w Powstaniu Styczniowym”. Prelekcje wygłosiły Janina Kęsek ze Stowarzyszenia Bochniaków i Miłośników Ziemi Bocheńskiej i Jadwiga Duda, prezes Stowarzyszenia „Klub Przyjaciół Wieliczki”.

Stowarzyszenie „Klub Przyjaciół Wielicki” od 2002 r. co roku inicjuje obchody upamiętniające kolejne rocznice Powstania Styczniowego. Zapraszamy 21.01. (piątek) 2022 r. na godz.12.00-tą tradycyjnie na cmentarz w Wieliczce przed tablicę na Domu Przedpogrzebowym. Uczestniczy w uroczystości m.in.  Stanisław Stawarczyk, który poszukuje w archiwaliach informacji o powstańcach styczniowych z Wieliczki. Wykonał tablice z imionami i nazwiskami powstańców, którą umieszcza poniżej tablicy wykonanej na Domu Przedpogrzebowym w 1938 r.

Opracował Jadwiga Duda